Άμισχες μαργαρίτες

Λίγες είναι πλέον οι στιγμές που με κάνουν να αισθάνομαι άνθρωπος, που με ενώνουν με τη Δημιουργία και την ακατάληπτη μυσταγωγία της. Μία από αυτές τις ελάχιστες πια στιγμές είναι όσες βιώνω στον κήπο της οικίας μου στον Στρόβολο. Ένας κήπος αρκετά περιποιημένος, ενίοτε υπερβολικά γραμμωμένος, μαρτυρεί τη συχνή φροντίδα του ανδρός που ασχολείται τακτικά μαζί του. Σε αυτόν τον κήπο, που έχει μέγεθος σχεδόν μισού οικοπέδου, συνάντησα ολάκερη την έκσταση της πλάσης, καθώς περπατάω ανάμεσα στα φυτά και τα μικρά, έμβια όντα του, καθώς ξαπλώνω τις ώρες του κάματου στο γρασίδι να ξαποστάσω, καθώς ακουμπάω στα χοντρά κλαριά της λεμονιάς και τα νιώθω γεμάτα ζωή, καθώς απαλλάσσω το γκαζόν από τα ζιζάνιά του, καθώς κλαδεύω και το γάλα από τους φίκους τρέχει παχύ και κολλώδες στα χέρια μου.

Δεκαεπτά συναπτά έτη σουλατσάρω αφέντης στον κήπο του σπιτιού μου. Ξέρω κάθε γωνιά του, γνωρίζω κάθε ρίζα του, μα αυτός, ο άτιμος, κάθε μέρα με εκπλήσσει. Με εκπλήσσει κάποια βράδια του θέρους, κατά τα μεσάνυχτα κι έπειτα, όταν η ησυχία κάθεται βαριά στη γειτονιά και δεν ακούς ανθρώπου λόγο και, τότε, ένας κομψός σκαντζόχοιρος βγαίνει βόλτα στα βότσαλα της αυλής, δίχως να γνωρίζει κανείς από πού ξεφυτρώνει ύποπτα και αιφνιδιαστικά. Πολλές φορές προσπάθησα να μάθω πού τρυπώνει αυτό το θείο πλάσμα, κοίταξα, ερεύνησα, έσκυψα σε κάθε γωνιά, πάσχισα, από ανθρώπινη περιέργεια, να ανακαλύψω πώς αυτό το συμπαθές θηλαστικό ανεβαίνει απρόσκλητο στη σκηνή της αυλής μου. Μάταια.

Το μυστήριο του ακανθόχοιρου θα ήταν ίσως η πιο απίθανη ιστορία του αστικού μου κήπου, εάν δεν υπήρχαν εκείνες οι άμισχες μαργαρίτες, που μοναχές τους μαρτυρούν το μυστήριο και το θαύμα της Δημιουργίας. Στην αρχή, πριν αρκετά χρόνια, είχαν εκείνο τον περήφανο μίσχο, που ενώνει τους βλαστούς με τα φύλλα και το κιτρινωπό τους άνθος. Μα κάθε που πέρναγε αδηφάγα η μηχανή του γκαζόν, θέριζε και τις έρμες τις μαργαρίτες, καθιστώντας τες λίπασμα για το γρασίδι. Σιγά-σιγά, όμως, έμαθαν κι αυτές, προσαρμόστηκαν και αντιμετώπισαν με έναν τρόπο θαυμαστό τον εχθρό, τη μηχανή του γκαζόν. Τι έκαναν; Μα απαλλάχθηκαν από τον μίσχο τους! Κι έμειναν άμισχες! Είδαν ότι κάθε τρεις και λίγο οι λεπίδες της μηχανής τις αποδεκατίζουν, οπότε σιγά-σιγά βρήκαν τον τρόπο να επιβιώσουν και φυτρώνουν πια κολλητά στο γκαζόν, στενά στη γη, χωρίς μίσχο, αφήνοντας να ξεπροβάλει κάποια χιλιοστά πάνω από το γρασίδι το περήφανο άνθος τους. Κι έτσι ο κήπος μου γέμισε άμισχες μαργαρίτες, που πλάθουν ένα γρασίδι διάστιχτο από μικρούς, πρόσκαιρους ήλιους.

Γιατί τα λέω όλα αυτά, θα αναρωτιούνται ίσως κάποιοι. Τι σχέση μπορεί να έχουν οι άμισχες αυτές μαργαρίτες με το κρασί και την άμπελο; Ευτυχώς, δεν θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερη σχέση απ’ όση έχουν, καθώς οι μαργαρίτες αυτές διατρανώνουν με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο κάτι για το οποίο μιλούσαμε από αυτό το βήμα, και όχι μόνο, επί πολλά έτη, ότι, δηλαδή, το ύψιστο για ένα φυτό είναι η προσαρμογή του σε έναν τόπο. Μαρτυρούν, αυτές οι ανυποψίαστες μαργαρίτες, το αυτονόητο, που, δυστυχώς, σπανίως γίνεται νοητό στον ανόητο τόπο μας. Καταμαρτυρούν την αξία τού να είναι ένα κλήμα, μία ποικιλία οιναμπέλου, προσαρμοσμένη στη γη στην οποία καλλιεργείται. Και αποδεικνύουν τη σημασία, και πάλι, των γηγενών ποικιλιών, οι οποίες είναι σημαντικές όχι γιατί είναι τοπικές, όχι γιατί είναι δικές μας και από εγωισμό δεν θέλουμε να τις ρίξουμε ή να τις μειώσουμε, αλλά είναι σημαντικές, κυρίως, γιατί είναι εγκλιματισμένες κι απολύτως προσαρμοσμένες στις εδαφικές και κλιματολογικές συνθήκες του τόπου μας, στον οποίο επί αιώνες φύονται, καταφέρνοντας να ξεπεράσουν καιρούς και θύελλες, αρρώστιες κι έναν σωρό μικροοργανισμούς, που προσπάθησαν αλλά δεν κατάφεραν να τις αφανίσουν. Γι’ αυτόν κυρίως τον λόγο πρέπει να αφιερώσουμε, επιτέλους, το σύνολο της προσοχής μας στη μελέτη, καλλιέργεια και οινοποίηση των αυτοχθόνων ποικιλιών οιναμπέλου, αφήνοντας στην άκρη κάθε ξενικό και κάθε απροσάρμοστο ή δυσπροσάρμοστο σταφύλι.

30/04/2025