Κουμανταρία χωρίς κουμανταδόρο

Στα σημειώματα των δύο προηγούμενων Κυριακών εξηγήσαμε το πώς προέκυψε το όνομα «Κουμανδαρία» - το οποίο σήμερα χρησιμοποιείται συχνότερα ως «Κουμανταρία» - αλλά και το πώς φθάσαμε μέχρι την αναγνώριση του ονόματος αυτού ως όρου δηλωτικού συγκεκριμένης - της μόνης έως τώρα στην Κύπρο - Ονομασίας Προελεύσεως. Καλά όλα αυτά, αλλά ποιο είναι το «σήμερα» και πολύ περισσότερο το «αύριο» του περιώνυμου αυτού γλυκού οίνου; Ας μιλήσουμε, λοιπόν, πρώτα για το «σήμερα».

Σήμερα, όσοι αμπελώνες δεν εγκαταλείφθηκαν, έχουν πλέον γεράσει και συνεπώς αδυνατούν να δώσουν σημαντική ποσότητα καρπού, μια ποσότητα που πέφτει ακόμη πιο χαμηλά, λόγω της λειψυδρίας που τα τελευταία χρόνια ταλάνιζε το νησί μας, απέναντι στην οποία οι αμπελουργοί της Κουμανδαρίας δεν μπορούσαν και δεν μπορούν να αντιτάξουν τίποτα, καθώς ο νομοθέτης αδίκως τους απαγορεύει την ελεγχόμενη άρδευση των μαραζωμένων και κουρασμένων αμπελιών τους. Σήμερα, η Κουμανδαρία «οινοποιείται» σε κάποια υποστατικά, που θέλουν να ονομάζονται «οινοποιεία», όπου η έλλειψη σύγχρονου οινοποιητικού εξοπλισμού, αλλά κυρίως τεχνογνωσίας από αυτούς που εμπλέκονται στη φάση παραγωγής του προϊόντος, είναι πασιφανής και ούτως ή άλλως θλιβερή.

Σήμερα και χθες και προχθές και πριν δέκα ή είκοσι χρόνια ένα είναι ή ήταν θεατό. Η απουσία οράματος για το κρασί, η έλλειψη πίστης απέναντι στο μοναδικό οινικό προϊόν του τόπου, το οποίο διαθέτει διεθνούς εμβέλειας δυνατότητες, απέναντι σ’ ένα κρασί με απίστευτα διαφημιστικά ατού - όπως λ.χ. το γεγονός ότι αποτελεί τον αρχαιότερο οίνο του οποίου το όνομα βρίσκεται ακόμη σε χρήση. Απέναντι σ’ ένα κρασί, που στις καλές του μπορεί να παραβγεί σε ποιότητα με οποιοδήποτε ομοειδές του, είτε αυτό λέγεται «Port» είτε λέγεται «Sherry» είτε καλείται «Tokaji» ή «Vinsanto» ή δεν ξέρω ’γω τι.

Είναι απορίας άξιον το γιατί μια οινοβιομηχανία δεν αποφάσισε να επενδύσει στην Κουμανδαρία. Είναι απορίας άξιον το γιατί τη στιγμή που ένα μοναδικό, καθαρά κυπριακό κρασί που οινοποιείται από δύο γηγενείς ποικιλίες αμπέλου (Ξυνιστέρι, Μαύρο), το οποίο διαθέτει φήμη και τεράστιες δυνατότητες προώθησης σε εξαιρετικά ψηλές τιμές στο εξωτερικό, παραγκωνίζεται, ενώ την ίδια στιγμή η ΕΤΚΟ αποφασίζει, για παράδειγμα, να επενδύσει μερικές εκατοντάδες χιλιάδες λίερες για να κάνει Μαντινεία και Νεμέα στην Ελλάδα, η ΚΕΟ ξοδεύει πάνω από ενάμισι εκατομμύριο λίρες στη Μαλλιά για να κάνει κρασιά βασισμένα σε ξένες κατά κύριο λόγο ποικιλίες, μετά βεβαίως από την απροκάλυπτα ευνοϊκή μεταχείριση της οποίας έτυχε, καθώς της παραχωρήθηκαν δωρεάν εκατοντάδες στρέμματα τουρκοκυπριακής γης. Και τι είναι εκείνο που ωθεί τώρα τη ΣΟΔΑΠ να επενδύσει πέντε σχεδόν εκατομμύρια λίρες για να κτίσει δύο οινοποιεία, ένα στο Στρουμπί κι ένα στην Πάχνα; Γιατί δεν πήγε κανένας από αυτούς να κτίσει ένα μικρό έστω οινοποιείο μέσα στην Κουμανδαρία ή ένα μεγάλο και σύγχρονο οινοποιητικό συγκρότημα το οποίο θα παρήγαγε τόσο Κουμανδαρία όσο και άλλους τύπους ξηρών κρασιών, κάτι που η νομοθεσία επιτρέπει; Μήπως το οικοσύστημα στη Μαλλιά ή στην Πάχνα είναι καλύτερο για την παραγωγή ποιοτικών κρασιών από αυτό του Αγίου Κωνσταντίνου ή της Ζωοπηγής, που βρίσκονται εντός της ζώνης Ονομασίας Προέλευσης της Κουμανδαρίας;

Ας μη μεμφόμαστε λοιπόν πάντα μόνο το κράτος για τις οινικές μας κακοδαιμονίες. Αυτό έχει ούτως ή άλλως τις δικές του ευθύνες, αλλά κράτος είναι, απρόσωπο και αδιάφορο όπως πάντα. Ας αναζητήσει ο καθείς το μερίδιο των δικών του ευθυνών κι ας επιμετρήσει ο κάθε εμπλεκόμενος το μέγεθος της προχειρότητας με το οποίο αντίκρισε την περίπτωση «Κουμανδαρία». Ας κάνει ο καθένας μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν, όπου τα Ugni Blanc, τα Palomino, τα Carignan, τα Μαύρα και τα άραχνα δέσποζαν των επιλογών μας, οι οποίες είχαν κατεύθυνση σαφέστατα ποσοτική και προορισμό τους χυματζήδες της Ρωσίας και των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ, ας γυρίσουμε λίγο πίσω, όταν η «Κουμανδαρία», που σήμερα ψυχομαχεί κι ο χάρος λείπει, ήταν «δεν βαριέσαι αδερφέ».

Δεν τελειώσαμε εδώ. Έχουμε πολλά ακόμη να πούμε για την Κουμανδαρία.

01/02/2004