|
Κουμανδαρία: γιατί όχι και στην Πιτσιλιά;
Είναι γεγονός ότι το καλύτερο και το πιο ονομαστό κρασί που παράγουμε είναι η Κουμανδαρία. Είναι επίσης γεγονός ότι η Κουμανδαρία είναι ουσιαστικά η μοναδική Ελεγχόμενη Ονομασία Προέλευσης που χρησιμοποιείται στη χώρα μας, παρότι έχουν ανακηρυχθεί και άλλες, οι οποίες μένουν όμως ανενεργές, για λόγους που δεν είναι της παρούσης να αναπτύξουμε. Η αμπελουργική ζώνη της Κουμανδαρίας περιλαμβάνει σήμερα 14 συνολικά χωριά (Άγιος Κωνσταντίνος, Άγιος Παύλος, Καλό Χωριό Λεμεσού, Ζωοπηγή, Λουβαράς, Μονάγρι, Συλίκου, Άγιος Μάμας, Δωρός, Άγιος Γεώργιος, Γεράσα, Καπηλειό, Λάνια, Αψιού), που εκτείνονται στους νότιους πρόποδες της οροσειράς του Τροόδους, προς τη μεριά της Λεμεσού. Αυτά τα χωριά και μόνο έχουν, σύμφωνα με τον νόμο, το αποκλειστικό δικαίωμα να παράγουν τον περιώνυμο αυτό οίνο, κάνοντας χρήση του ονόματος «Κουμανδαρία» στις ετικέτες των κρασιών. Το κρασί, σύμφωνα πάντα με τη σχετική νομοθεσία, θα πρέπει να οινοποιείται υποχρεωτικά εντός της αμπελουργικής ζώνης αυτών των χωριών, από λιαστά σταφύλια των γηγενών ποικιλιών Μαύρο και Ξυνιστέρι.
Επί σειρά ετών οι μεγάλες οινοποιίες της χώρας (ΚΕΟ, ΕΤΚΟ, ΣΟΔΑΠ, ΛΟΕΛ) αναλάμβαναν τη σταθεροποίηση του κρασιού, μέσω της προσθήκης σταφυλικής προελεύσεως αλκοόλης. Αναλάμβαναν, επίσης, την ωρίμαση σε δρύινα βαρέλια και την τελική εμπορία και διάθεση, τόσο στην κυπριακή αγορά όσο και σ’ αυτήν του εξωτερικού. Σήμερα, έχουν ξεπεταχτεί και πέντε-έξι μικροί οινοποιοί που κάνουν αυτή ακριβώς τη δουλειά, με βασικότερη διαφορά το γεγονός ότι δεν προσθέτουν στο τελειωμένο κρασί αλκοόλη, αλλά διατηρούν τον αλκοολικό τίτλο που υπήρξε προϊόν της ζύμωσης. Άλλη βασική διαφορά με τις μεγάλες οινοποιίες είναι η ωρίμαση της Κουμανδαρίας σε μικρά βαρέλια των 225 ή 300 λίτρων αντί στα μεγαλύτερης περιεκτικότητας που επί δεκαετίες χρησιμοποιούντο, αλλά και η επιλογή μίας πιο βολικής για παλαίωση φιάλης, αντί της κοντοπάχουλης και παντελώς άβολης «παραδοσιακής».
Αυτό που εδώ και καιρό όμως με προβληματίζει με την Κουμανδαρία είναι το ποιος, πώς και με ποια στοιχεία και δεδομένα επέλεξε τα συγκεκριμένα 14 χωριά, για να τους αποδώσει το αποκλειστικό προνόμιο της παραγωγής του κρασιού. Έγινε δηλαδή κάποια έρευνα, κάποια μελέτη, κάποιες πειραματικές οινοποιήσεις, που να δείχνουν ότι στην Πιτσιλιά, επί παραδείγματι, ή ακόμα στα Κρασοχώρια, στην Παναγιά ή τον Κάθικα, δεν μπορεί να παραχθεί καλής ποιότητας Κουμανδαρία; Προσωπικά τουλάχιστον γνωρίζω ότι στην Πιτσιλιά παραγόταν επί μακρόν ένα γλυκό κρασί από λιαστά σταφύλια, που ομοίαζε καταπληκτικά με αυτό που παράγεται στα σημερινά Κουμανδαροχώρια. Με τα ίδια οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και με τις ίδιες δυνατότητες παλαίωσης. Ακόμα και στα Πέρα Ορεινής, λίγο έξω από τη Λευκωσία, ξέρω ότι επί πολλά χρόνια παραγόταν ένα γλυκό κρασί που οργανοληπτικά ήταν εξαιρετικά κοντά στην Κουμανδαρία, στο οποίο μάλιστα οι κάτοικοι προσέδιδαν το όνομα αυτό. Έχω δοκιμάσει τέτοια κρασιά και μπορώ να ισχυριστώ ότι ποιοτικώς δεν ήταν μακριά από αυτά που παράγονται στη σημερινή ζώνη. Στον Κόρνο πάλι έχω ακούσει για παλιές Κουμανδαρίες σπάνιου αρωματικού και γευστικού κάλλους. Τα παραδείγματα είναι πολλά και νομίζω πειστικά. Γιατί λοιπόν έχουμε περιορίσει τη δράση μας σε αυτά τα 14 χωριά; Γιατί δεν ανοίγουμε τα γεωγραφικά όρια εντός των οποίων θα δικαιούται κανείς να παράγει Κουμανδαρία; Είμαστε μια μικρή νήσος, που έχουμε εντούτοις ένα ονομαστό ανά την οικουμένη κρασί. Γιατί να περιορίσουμε την παραγωγή μας στα στενά πλαίσια της σημερινής ζώνης και να μην την εκτείνουμε, ούτως ώστε να είμαστε σε θέση να βγούμε με μεγαλύτερες ποσότητες και με μεγαλύτερο πλουραλισμό στις διεθνείς αγορές;
Είμαι βέβαιος πως οι αμπελουργοί, αλλά και οι κάτοικοι των σημερινών Κουμανδαροχωριών, θα διαφωνήσουν μαζί μου, ίσως και να θυμώσουν ή να με θεωρήσουν άσχετο, μια και, καθώς υποστηρίζουν, εκεί, στα χωριά τους, η Κουμανδαρία έχει άλλη ποιότητα και άλλη γεύση, λόγω των εδαφών και των κλιματολογικών συνθηκών, προσωπικά όμως δεν έχω διαπιστώσει κάτι τέτοιο. Ίσως πάλι πουν ότι η παράδοση θέλει την Κουμανδαρία να παράγεται στη συγκεκριμένη περιοχή (προσωπικά διαφωνώ), η οποία της προσδίδει και τον χαρακτήρα της. Ποιος είναι όμως αυτός ο χαρακτήρας; Αυτός τον οποίο εδώ και δεκαετίες προώθησαν οι μεγάλες οινοποιίες, που ήθελαν το κρασί να ενδυναμώνεται με οινόπνευμα στους 15 βαθμούς, για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο και να γλιτώνουν τις οποιεσδήποτε παρενέργειες από τυχόν επαναζύμωση στη φιάλη; Ή μήπως αυτός που προωθούν σήμερα κάποιοι νέοι στο πεδίο οινοποιοί, που αφήνουν το κρασί με τον φυσικό αλκοολικό του τίτλο, πρακτική που προσδίδει φρεσκάδα και καλύτερη γευστική ισορροπία;
Και ποιος από τους αμπελουργούς των χωριών της Κουμανδαρίας μπορεί να ισχυριστεί ότι έκανε για το κρασί αυτό ό,τι καλύτερο μπορούσε, όταν επί δεκαετίες όλοι εμπιστεύονταν την τύχη του σε ξένα χέρια; Όταν χρόνια τώρα ουδείς νοιάστηκε για το ποιος οινοποιεί και με ποια επιστημονική κατάρτιση, με ποια τεχνολογικά μέσα και με πιο όραμα. Γι’ αυτό είναι που υποστηρίζω ότι η ζώνη της Κουμανδαρίας σύντομα θα πρέπει να διευρυνθεί, δίδοντας σε πολύ περισσότερους οινοποιούς την ευκαιρία να δείξουν τι μπορούν να κάνουν γι’ αυτό το ευλογημένο κρασί του τόπου μας, που μόνο καλό μπορεί να προσφέρει στον αμπελοοινικό τομέα της χώρας.
30/12/2012
|
