Η τελευταία εσοδεία

Πριν τέσσερα-πέντε χρόνια, αν δεν με απατά η μνήμη μου, το Κτήμα Κυρ-Γιάννη στο Γιανακοχώρι της Νάουσας αποφάσισε να σταματήσει την κυκλοφορία μιας ιστορικής γι’ αυτό ετικέτας. Αποφάσισε να εμφιαλώσει για τελευταία φορά την ετικέτα Γιανακοχώρι, έτσι, βγήκε για πρώτη και τελευταία φορά στην αγορά το Γιανακοχώρι-Last Vintage 2011, που σημειωτέον ήταν μια εξαιρετική χρονιά. Αυτή ήταν η τελευταία εσοδεία για μια ιστορική ετικέτα, που είχε όσο καμία άλλη ίσως ταυτιστεί με τον εμπνευστή της, κ. Γιάννη Μπουτάρη, νυν δήμαρχο Θεσσαλονίκης, ο οποίος παρέδωσε τη σκυτάλη στον υιό του Στέλιο, που τα καταφέρνει πολύ καλά, οφείλω να ομολογήσω. Αυτή η εσοδεία, του 2011, ήταν η τελευταία για το Γιανακοχώρι, που μετονομάστηκε σε Κτήμα Κυρ-Γιάννη, μετά από σοβαρή σκέψη την οποία έκαναν οι άνθρωποι του Κτήματος προτού λάβουν την τελική απόφαση.

Μόλις πριν από μερικές ημέρες, κι ενώ βρισκόμουν για διακοπές στην ωραία Αθήνα, έμαθα συγκλονισμένος ότι μία ακόμη ιστορική ετικέτα του ελλαδικού αμπελώνα θα είναι η τελευταία. Σαντορίνη Χατζηδάκη δεν θα υπάρξει ξανά, όχι γιατί ο παραγωγός το επέλεξε μετά από συστηματική σκέψη, αλλά γιατί ο θάνατος το επέβαλε. Ο Χαρίδημος Χατζηδάκης, αυτό το αυθεντικό μέταλλο της ελλαδικής οινικής σκηνής, έφυγε αιφνίδια από τη ζωή. Ο Χαρίδημος έφυγε και μαζί του χάθηκε για πάντα η πιο ακραιφνής και ανεπιτήδευτη έκφραση που γνώρισε ποτέ το σαντορινιό κρασί. Δεν είναι λίγοι οι οινογράφοι και σομελιέ, δεν είναι λίγα τα ελληνικά και διεθνή έντυπα που εξύμνησαν τις Σαντορίνες του Χαρίδημου. Την κλασική ετικέτα, το Cuvée 15, το Λούρος, το Μύλος, το Νυχτέρι, αλλά και το ερυθρό Μαυροτράγανο και το μελίρρυτο Vinsanto, όλα αυτά τα μυθικά σχεδόν κρασιά δεν θα ξαναγεννηθούν από τα χέρια του Χαρίδημου, ίσως δεν ξαναοινοποιηθούν ποτέ, ίσως ξανακυκλοφορήσουν ως δημιουργίες κάποιου τρίτου ή κάποιου άλλου μέλους της οικογένειας, ποιος ξέρει;

Ο Χαρίδημος είχε μόλις ολοκληρώσει τις εργασίες οικοδόμησης του νέου, σύγχρονου, υπόσκαφου στη σαντορινιά τέφρα οινοποιείου του, το οποίο, δυστυχώς, δεν πρόλαβε να χαρεί. Ήταν ένα μεγάλο όραμα αυτή η οινοποιητική μονάδα για τον πρωτοπόρο οινοποιό, ένα όραμα το οποίο δεν γνωρίζουμε ακόμη ποιος θα κληθεί να φέρει εις πέρας. Θυμάμαι την επίσκεψή μου, πριν αρκετά χρόνια, στο παλιό οινοποιείο του Χατζηδάκη, μια μικρούλα υπόσκαφη σπηλιά στα σωθικά της ηφαιστειογενούς γης, όπου είχα την ευκαιρία να δοκιμάσω τα κρασιά του οραματιστή οινοποιού. Είχα απορήσει τότε πώς ήταν δυνατόν σε εκείνη τη λιλιπούτεια σπηλιά να δρα και να λειτουργεί με τόση επιτυχία ένα, μικρό έστω, οινοποιείο. Ήταν ένας χώρος σχεδόν «πρωτόγονος», που έδινε εξίσου πρωτόγονα κρασιά, υπό την έννοια ότι αυτά ήταν τόσο αληθινά και αφτιασίδωτα, που θαρρούσες ότι είτε έρχονταν από το παρελθόν είτε από μια άλλη σφαίρα, όχι και τόσο γήινη. Ο Χαρίδημος Χατζηδάκης, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Τυμπάκι και σπούδασε στην Ανώτερη Σχολή Οινολογίας και Τεχνολογίας Ποτών, είχε πάντοτε έναν και πρωταρχικό σκοπό: να διερευνήσει τις γηγενείς ποικιλίες της Σαντορίνης και να αναδείξει τον πλούτο του σαντορινιού αμπελώνα, που έχει, όπως έλεγε, ακόμα πολλά κρυμμένα μυστικά. Ήταν αθεράπευτος θιασώτης των κρασιών βιολογικής καλλιέργειας, ανυποχώρητος οπαδός των φυσικών κρασιών, τα οποία παράγονται με τις λιγότερες δυνατές παρεμβάσεις, και σχεδόν εμμονικός με τη χρησιμοποίηση γηγενών ζυμών. Για να είμαστε δίκαιοι, ο Χατζηδάκης είχε καταφέρει σε μερικές εσοδείες να αποδώσει όσο κανένας άλλος οινοποιός του νησιού, χαρίζοντας μεγάλα και ιδιοσυγκρασιακά λευκά κρασιά δεκτικά πολυετούς παλαίωσης. Πέρα από τη συνήθως εξαιρετική Σαντορίνη, ο Χατζηδάκης πρόσφερε στους λάτρεις του σαντορινιού αμπελώνα τα πρώτα λευκά με ποιότητα αντίστοιχη των καλύτερων grand cru. Το Cuvée 15, τα Λούρος και Μύλος είναι οι μοναδικές στην ιστορία του νησιού Σαντορίνες που όχι απλώς αγγίζουν, αλλά κατακτούν κατά τρόπο απόλυτο την ποιότητα των καλύτερων cru του πλανήτη. Ο Χατζηδάκης δεν ήταν απλώς ένας πολύ καλός οινοποιός, αλλά ένας καλλιτέχνης που ενίοτε μπορούσε να φθάσει έως το οινικά υπερβατικό, κάποιες στιγμές έως το υπερκόσμιο, όπως συμβαίνει με όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες του κόσμου τούτου. Δυστυχώς, ο Χαρίδημος άφησε καταμεσής τον τελευταίο τρύγο, ίσως γιατί κίνησε να τρυγήσει σε άλλα περιβόλια, πιο καθάρια και αγνά. Θυμάμαι την τελευταία μας συνάντηση στη Λεμεσό, όπου δειπνήσαμε παρέα σε ένα ωραίο wine bar. Ήταν ευδιάθετος, θερμός, όλο μιλούσε για το νέο οινοποιείο και τα μελλοντικά σχέδιά του, ποιος θα περίμενε ότι όλα θα έμεναν ανεκπλήρωτα.

Κρατάω ακόμη στην κάβα μου ως ιερά κειμήλια μερικά μπουκάλια από τις Σαντορίνες, που ο Χατζηδάκης έφτιαξε με τα χέρια του. Λέω να τις κρατήσω όσο πάνε, να μείνει ζωντανή στην κάβα μου η μνήμη ενός σπάνιου οινοποιού, ενός φίλου, ενός ανθρώπου που τίμησε το νησί του όσο λίγοι, πολύ λίγοι.

03/09/2017