Όταν όλοι έχουν δίκαιο…

Αν το δεις από τη μεριά του καταναλωτή, θα πεις έχει δίκαιο. Έχει δίκαιο ο καταναλωτής, όταν διαμαρτύρεται για τις τιμές της εστίασης, τις οποίες συχνά-πυκνά θεωρεί υψηλές. Όταν για να δειπνήσει κανείς σήμερα σε κάποιο εστιατόριο της χώρας ή σε κάποια από τις πάμπολλες ταβέρνες της, δεν αρκεί ούτε ολόκληρο το μεροκάματο, πώς να κινήσει κανείς για έξω; Όταν το φαγητό είναι πολλαπλάσιο σε κόστος σε σχέση με το τι πληρώνεις όταν δειπνήσεις στο σπίτι σου, όταν το κρασί έχει τριπλάσιο ή τετραπλάσιο κόστος σε σχέση με την εν οίκω κατανάλωση, πώς να πεισθείς να βγεις έξω; Είναι όντως λογικά τα ερωτήματα, ιδίως αν τα αντικρίσουμε από την πλευρά του καταναλωτή, στην οποία όλοι βρισκόμαστε.

Αν όμως το κοιτάξει κανείς από την πλευρά του εστιάτορα, πώς δείχνει άραγε το πράγμα; Πήγα, λόγου χάρη, τις προάλλες σ’ έναν καλό κρεοπώλη και του είπα να μου κρατήσει ένα μοσχαρίσιο φιλέτο για δεκαπέντε μέρες στο ψυγείο για να σιτέψει και να μαλακώσει, μια και το εν λόγω κρέας δεν τρώγεται χωρίς σίτεμα. Παρήλθαν οι δεκαπέντε ημέρες και πήγα να παραλάβω το φιλέτο. Πλήρωσα 55 ολόκληρα ευρώ για ένα κυπριακής εκτροφής φιλέτο, που βγάζει με το ζόρι οκτώ μερίδες των 250 γραμμαρίων. Όταν η αγορά ενός τοπικού φιλέτου στοιχίζει επτά περίπου ευρώ ανά μερίδα στον εστιάτορα, πόσα θα πρέπει να χρεώσει το πιάτο αυτό; Όταν προσθέσει τα λαχανικά, την πατάτα ή το ρύζι ίσως, ανάλογα με την προτίμηση του πελάτη, όταν θα συνυπολογίσει το εργατικό κόστος του μάγειρα, του σερβιτόρου, όταν θα συνεκτιμήσει στην τελική τιμή του πιάτου το ενοίκιο, το ηλεκτρικό, τα πλυσίματα και τα ενδεχόμενα σπασίματα πιάτων και ποτηριών, πού θα πρέπει να πάει η τιμή; Αν πούμε, για παράδειγμα, να πάει στα 20 ευρώ, ίσως μας φανούν πολλά. Είκοσι ευρώ για ένα φιλέτο; Και όταν αυτό το πιάτο ενταχθεί μαζί με όλα τα υπόλοιπα στον λογαριασμό, τότε θα μας φανούν ακόμη περισσότερα. Για παράδειγμα: δύο φιλέτα επί 20 μας κάνουν 40 ευρώ και μία σαλάτα άλλα 10 και ένα κρασάκι τοπικό άλλα 20 και ένα γλυκό άλλα 5 και δύο καφέδες ακόμη 5, σύνολο 80 ευρώ! Φάγαμε πολύ; Όχι, βέβαια. Ήπιαμε πολύ; Όχι. Ογδόντα ευρώ μας φαίνονται πολλά όμως για αυτά που παραγγείλαμε. Δεν μας φαίνονται;

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι αν το κοιτάξουμε από την πλευρά του εστιάτορα θα συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μας κλέβει ο άνθρωπος. Αν όμως το δούμε απλοϊκά, χωρίς να εξετάσουμε το τι προηγείται για να φθάσει στο τραπέζι μας ένα πιάτο, τότε θα βγάλουμε αβίαστα το συμπέρασμα ότι μας κλέβουν και μας κοροϊδεύουν. Θα μου πείτε, δηλαδή έχουν όλοι δίκαιο σε αυτήν την ιστορία; Όχι, δεν προτίθεμαι να δικαιολογήσω τους πάντες, όπως συχνά συμβαίνει σε τούτο τον δύσμοιρο τόπο, αλλά να αναδείξω ένα και μόνο ζήτημα, που δεν είναι άλλο από την ποιότητα αυτή καθεαυτή. Εννοώ, δηλαδή, ότι όταν υπάρχει ποιότητα στην εστίαση, όταν το φαγητό είναι νόστιμο, διαλεγμένο και προσεκτικά ψημένο, όταν το κρασί είναι σωστά σερβιρισμένο, στην κατάλληλη θερμοκρασία, στο σωστό ποτήρι, όταν το γλυκό είναι σπιτικό και όχι από το ζαχαροπλαστείο της γειτονιάς, όταν ο καφές μοσχομυρίζει και είναι από καλό χαρμάνι, όταν ο σερβιτόρος είναι εκπαιδευμένος και ωραίος σε τρόπους, όταν το περιβάλλον σε χαλαρώνει και σε κάνει να θέλει να ξαναπάς, όταν η μουσική είναι ευχάριστη και στον κατάλληλο τόνο, όταν οι τουαλέτες εκπέμπουν φρεσκάδα και καθαριότητα, όταν ο εστιάτορας είναι ευγενής και φιλικός, εν ολίγοις, όταν παντού, σε κάθε έκφανση της λειτουργίας του μαγαζιού υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη ποιότητα, τότε και μόνον τότε ο καταναλωτής θα πει χαλάλι, τότε και μόνον τότε η χρέωση δεν θα θεωρηθεί υψηλή αλλά ένα έντιμο αντίτιμο για την περιποίηση και την ευγενική εξυπηρέτηση. Όταν όμως το φιλέτο δεν μπορείς να το μασήσεις, όταν τα λαχανικά στο πιάτο δείχνουν την ηλικία τους, όταν το κρασί έρχεται ζεστό και σερβίρεται σ’ ένα ποτήρι της πλάκας, όταν ο σερβιτόρος είναι άσχετος και αδρός σε τρόπους, όταν βλέπεις την εγκατάλειψη του χώρου, την έλλειψη φροντίδας, το χαμηλό επίπεδο καθαριότητας και τάξης, όταν, τέλος πάντων, δεν υπάρχει πουθενά το ζητούμενο, τότε κανένα κόστος δεν μπορείς να δικαιολογήσεις ως καταναλωτής και καμία κατανόηση ως προς τα έξοδα λειτουργίας του εστιατορίου δεν μπορείς να νιώσεις.

Με λίγα λόγια, κορυφαίο ζήτημα, όχι μόνο στην εστίαση αλλά σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, είναι η ποιότητα. Αυτή η λέξη αποτελεί την πεμπτουσία του γαστρονομικού, οινικού, και όχι μόνο, βίου μας. Δυστυχώς, ως λαός ουδόλως έχουμε εκπαιδευθεί στην αναζήτηση, την εκτίμηση και τη διαρκή εξέλιξη της ποιότητας. Το βλέπουμε παντού. Η οικογενειακή, που είναι η πρώτιστη, και η σχολική μας παιδεία έχουν αποτύχει οικτρά στον τόσο σημαντικό αυτό τομέα. Δεν έχουμε εκπαιδευθεί στο να βλέπουμε την ποιότητα. Δεν αντιλαμβανόμαστε καν ποιος είναι ο ορισμός της, ποιες είναι οι βασικές παράμετροί της, πάνω απ’ όλα ποια είναι η σημασία της στην όλη πορεία της ζωής μας. Από ποιότητα έχουμε ξεμείνει σ’ αυτόν τον τόπο, καιρός να αρχίσουμε να φλερτάρουμε μαζί της.