Έχει μέσα φελλό!

Από σπόντα έδωσα πάνω σε μια σκηνή κάποιας –αμερικάνικης θαρρώ– ταινίας. Πέντε-έξι άτομα σε μια φαμίλια κάθονται γύρω από ένα επίσημα στρωμένο τραπέζι. Ένα κόκκινο μπουκάλι γαλλικού κρασιού εκπωματίζεται, γεμίζοντας τα κολονάτα των ομοτράπεζων. Ο γηραιότερος όλων, μάλλον ο πατέρας της οικογένειας, δοκιμάζει το κρασί και, μετά από μια άνοστη γκριμάτσα, λέει: «it’s corky»! Και από κάτω η μετάφραση: «έχει μέσα φελλό»! Έτσι ερμηνεύτηκε από τον μεταφραστή η φράση corky, ο οποίος θεώρησε πως είχαν πέσει κομμάτια φελλού μέσα στο ποτήρι! Πώς αλλιώς να μεταφραζόταν, όμως, όταν ο μεταφραστής δεν γνωρίζει τα περί οίνου; Πώς να ερμηνευθεί σωστά το «it’s corky», όταν ο άνθρωπος που μεταγλωττίζει το κείμενο αγνοεί την ουσία του όρου;

Σκέφτηκα λοιπόν να ξεδιαλύνουμε λίγο τα πράγματα. Σκέφτηκα να μιλήσουμε για τα κρασιά που είναι «corky» ή «corked» κατά τους εγγλέζους, με λίγα λόγια, για τα κρασιά που έχουν πρόβλημα φελλού, καθώς αντίστοιχη φράση στην ελληνική δεν υπάρχει. Πολλοί προσπαθώντας να αποδώσουν το πρόβλημα περιγραφικά λένε: «το κρασί έχει φελλό» ή «το κρασί είναι “φελλωμένο”». Όπως και να το περιγράψει κανείς, το γεγονός παραμένει. Ένα ποσοστό της παγκόσμιας οινοπαραγωγής, της τάξης του 3-5%, παρουσιάζει ποιοτικό πρόβλημα, λόγω των άσχημων οσμών που ο φελλός μεταφέρει στο κρασί. Οι οσμές αυτές προέρχονται από μια αβλαβή για τον άνθρωπο ουσία, που είναι διεθνώς γνωστή ως TCA (τριχλωροανισόλη), η οποία, από τη στιγμή που θα προσβάλει το κρασί, το καταστρέφει αρωματικά και γευστικά. Ένα προσβεβλημένο από TCA κρασί αναδίδει μια άσχημη οσμή, που θυμίζει βρεγμένη λινάτσα, μούχλα ή υγρό κελάρι. Κάθε έννοια φρούτου στο κρασί εξαφανίζεται, γεγονός που καθιστά νεκρή την προσβεβλημένη φιάλη. Η παρουσία και της παραμικρής οσμής από TCA είναι ικανή να απωθήσει από την προβληματική φιάλη έναν μυημένο στο κρασί καταναλωτή. Ωστόσο, πολλοί αμύητοι καταναλωτές δεν είναι σε θέση να επισημάνουν το ελάττωμα αυτό, έτσι καταναλώνουν ανυποψίαστοι το προβληματικό κρασί.

Η οσμή φελλού σ’ ένα κρασί είναι το υπ’ αριθμόν ένα ελάττωμα που μπορούμε να συναντήσουμε. Σ’ αυτό, εξάλλου, το ελάττωμα του φελλού οφείλεται και η εμφάνιση και καθιέρωση άλλων πωματιστικών μέσων, όπως είναι τα πλαστικά πώματα σε σχήμα φελλού και τα βιδωτά μεταλλικά πώματα stelvin.

Η παρουσία του TCA στο κρασί αποτελεί ισχυρή δικαιολογία για να επιστρέψουμε την ελαττωματική φιάλη στο εστιατόριο, το οποίο φυσικά θα μας την αντικαταστήσει χωρίς να διπλοχρεώσει τον λογαριασμό μας. Στα εστιατόρια που απασχολούν οινοχόο (πράγμα σπάνιο για την Κύπρο), κάτι τέτοιο δεν θα φθάσει στην αντίληψή μας, αφού ο οινοχόος μυρίζει πάντοτε τον φελλό μετά το άνοιγμα για να διαπιστώσει κατά πόσον είναι υγιής. Στην περίπτωση που δεν είναι, θα μας το ανακοινώσει και αμέσως μετά θα αντικαταστήσει από μόνος του τη φιάλη. Αν τώρα είμαστε στο σπίτι όταν θα μας τύχει το απρόοπτο και δεν μπορούμε, συνεπώς, να επιστρέψουμε τη φιάλη, τότε κάνουμε κάτι άλλο. Χρησιμοποιούμε το κρασί στο μαγείρεμα, αφού η οσμή του φελλού εξαφανίζεται αμέσως!

Η παρουσία του TCA σε μια φιάλη κρασιού αποτελεί μεμονωμένη συνήθως περίπτωση, που δεν επηρεάζει τις υπόλοιπες φιάλες του ίδιου κρασιού, παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς εμφανίζονται στην αγορά συγκεκριμένες παρτίδες φελλών με αυξημένα ποσοστά αστοχίας.