Η προστιθέμενη αξία

Ο Angelo Gaja είναι ένας από τους διασημότερους οινοπαραγωγούς του πλανήτη. Ζει και δημιουργεί σε μία από τις πλέον προικισμένες αμπελουργικές ζώνες της υφηλίου, το Πιεμόντε, στη βορειοδυτική Ιταλία, εκεί όπου κτυπά η καρδιά ενός λαμπρού κρασοστάφυλου, ικανού να αποδώσει το απόλυτο, ονόματι Nebbiolo. Από αυτό το οικουμενικό πια σταφύλι παράγονται δύο μυθικά κρασιά, τα Barolo και Barbaresco, που παίρνουν το όνομά τους από τα ομώνυμα χωριά της περιοχής. Η τιμή τους κάθε άλλο παρά συγκρατημένη είναι, καθώς όλα τα καλά κρασιά αυτών των Ονομασιών Προέλευσης πιάνουν υψηλότατες τιμές, που αντιστοιχούν σε δεκάδες, ενίοτε σε εκατοντάδες, ευρώ τη φιάλη. Ο Angelo Gaja, το όνομα του οποίου χρησιμοποιώ για χάριν του παραδείγματος και μόνο, είναι ένας από τους απολύτως κορυφαίους εκφραστές αυτού του terroir (οικοσύστημα), παρά ταύτα, δεν είναι ο μόνος, καθώς υπάρχουν άλλα τρία-τέσσερα τουλάχιστον σπίτια που παράγουν εφάμιλλης ποιότητας κρασί. Ωστόσο, ουδείς πιστεύω είναι σε θέση να αμφισβητήσει πως η επίδραση αυτού του ανθρώπου στην άνοδο του κύρους των κρασιών του Πιεμόντε ήταν καταλυτική. Κι αυτό γιατί ο Gaja δεν ήταν και δεν είναι μόνο οινοποιός, αλλά κάτι πολύ πέρα από αυτό. Ήταν και εξακολουθεί να είναι ένας σταρ του κρασιού, ένας βέρος, σπιρτόζος Ιταλός, τελειομανής σε κάθε του κίνηση και επιλογή, πάντα εύγλωττος, πάντα καλοντυμένος, πάντα κουρεμένος και βαθιά ξυρισμένος, ανά πάσα στιγμή έτοιμος να κάνει άλλη μία ενθουσιώδη παρουσίαση του μεγαλείου των κρασιών της περιοχής και, φυσικά, του μεγαλείου των οίνων που ο ίδιος παράγει. Αυτός ο άνθρωπος, μόνος σχεδόν, ανέβασε το κύρος των κρασιών του Πιεμόντε σκαλιά υψηλότερα. Με τον δυναμισμό του, με το μπρίο του, με το αλύγιστο πείσμα του.

Γιατί αναφέρομαι, όμως, σήμερα στον Angelo Gaja; Έχω ήδη διευκρινίσει ότι ο εν λόγω παραγωγός χρησιμοποιείται ως ένα χαρακτηριστικότατο και μόνο παράδειγμα, ακριβώς γιατί επιθυμώ να επισημάνω έναν τομέα στον οποίο ως αμπελοοινική χώρα υστερούμε απελπιστικά. Κι αυτός ο τομέας δεν είναι άλλος από αυτό που ανά το παγκόσμιο καλούμε μάρκετινγκ. Κι σε αυτό ακριβώς υστερούμε όσο δεν μπορεί να φανταστεί άνθρωπος. Έχω ξαναπεί ότι ένα κρασί οποιασδήποτε χώρας και ποικιλίας, που αντικειμενικά κρινόμενο με βάση την ποιότητά του και μόνο λάβει πέντε, με άριστα το δέκα, είναι δυνατόν να πλασαριστεί επιτυχώς ανάμεσα σε κρασιά με αντικειμενική ποιότητα το επτά, εάν, βεβαίως, υποστηρίζεται από ένα ικανό, στοχευμένο και σύγχρονο στην προσέγγισή του μάρκετινγκ. Από την άλλη, είναι απολύτως πιθανό το ίδιο κρασί, με αντικειμενική ποιότητα πέντε στα δέκα, να πέσει στην κατηγορία των οίνων με ποιότητα τρία, εάν ο τρόπος που αυτό παρουσιάζεται και διατίθεται του προσδίδει την εικόνα του πτωχού συγγενή. Συνεπώς, η εμφάνιση της ετικέτας, του λεκτικού που αυτή θα φέρει, του χαρτιού επάνω στο οποίο θα τυπωθεί, του ονόματος που θα επιλεγεί, ο τύπος ακόμη της φιάλης, το όνομα του παραγωγού, αυτή ακόμα η εικόνα, η συμπεριφορά και η εν γένει παρουσία του ανθρώπου που παράγει το κρασί, είναι παράγοντες ικανοί να επηρεάσουν είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, τόσο την εικόνα που ο καταναλωτής έχει για το κρασί όσο και την τιμή πωλήσεώς του. Κι όταν μιλώ για εικόνα, ας μην παρεξηγηθώ, δεν εννοώ μία επίπλαστη εικόνα πολυτέλειας ή ελιτισμού, αλλά μία εικόνα ειλικρινή, αγροτική, γιατί όχι, αλλά αυθεντική και απροσποίητη.

Κάποιοι ίσως αντιτείνουν ότι δεν είναι όλοι οι καταναλωτές που επηρεάζονται από τα παρεμφερή, αλλά μόνο όσοι δεν είναι αληθινοί γνώστες. Γιατί ο γνώστης θα κοιτάξει την ποιότητα και μόνο, δεν τον ενδιαφέρει εάν ο παραγωγός είναι ντυμένος σινιέ ή εάν κινείται με χάρη ή εάν είναι σταρ κτλ. Δεν θα διαφωνήσω ποσώς, πλην όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν είναι όλοι οι καταναλωτές βαθιοί γνώστες του οίνου, όχι γιατί δεν είναι αρκούντως έξυπνοι για να καταστούν ειδήμονες αλλά γιατί ενδεχομένως δεν έχουν τον χρόνο να επιμορφωθούν ή γιατί απλώς δεν τους ενδιαφέρουν τα πολλά-πολλά, παρά μόνο η απόλαυση του Θείου αυτού δώρου. Ακόμη, ας έχουμε κατά νου ότι ουδείς, μα ουδείς, δεν είναι υπεράνω της εικόνας και του στάτους που αυτή κουβαλάει. Γιατί, μπορεί όλοι μας να επιχειρηματολογούμε και να λέμε ότι μία γυναίκα για να είναι ολοκληρωμένη και ενδιαφέρουσα κτλ. θα πρέπει να είναι εκτός από όμορφη και έξυπνη και καλλιεργημένη και σπουδαγμένη, αλλά άμα περάσει μία κούκλα από δίπλα μας θα γυρίσουμε να την κοιτάξουμε, δεν θα της κάνουμε πρώτα τεστ νοημοσύνης. Ή μήπως κάνω λάθος;

Γι’ αυτό, η φιλική μου συμβουλή προς τους αγαπητούς οινοποιούς της εκλεκτής μας νήσου είναι να προσέξουν ολίγον την εικόνα τους. Ήρθε νομίζω ο καιρός να παύσουν να δίδουν στα κρασιά τους ονόματα Αγίων, να παύσουν να ονοματίζουν το κρασί τους Λαξιά ή Σπαλαθκιά ή Όκτον και άλλα τινά, να σταματήσουν να φτιάχνουν τις ετικέτες μόνοι τους ή με τον τυπογράφο τους, να ανασκουμπωθούν ολίγον και να βγουν στα εστιατόρια, στα ξενοδοχεία, στα ων ουκ εστίν αριθμός wine bars και να καταστούν ολιγότερο εσωστρεφείς. Για το καλό τους…

04/02/2018