Κουμανδαρίας το ανάγνωσμα

Έλαβα προ ημερών τις νέες διατάξεις της νομοθεσίας που αφορά στην παραγωγή της Κουμανδαρίας και αισθάνομαι έντονη την ανάγκη να προβώ σε κάποια, αναγκαία θεωρώ, σχόλια. Καταρχάς, θα πρέπει ευθύς εξαρχής να ξεκαθαρίσω κάτι, για το οποίο πολλάκις έγραψα και στο οποίο εξακολουθώ εντόνως να πιστεύω. Ότι, δηλαδή, η παραγωγή της Κουμανδαρίας κακώς περιορίζεται στα γεωγραφικά όρια των λεγόμενων Κουμανδαροχωριών, 14 στον αριθμό, που είναι τα εξής: Άγιος Γεώργιος Συλίκου, Άγιος Κωνσταντίνος, Άγιος Μάμας, Άγιος Παύλος, Αψιού, Γεράσα, Δωρός, Ζωοπηγή, Καλό Χωριό, Καπηλειό, Λάνια, Λουβαράς, Μονάγρι, Συλίκου. Αυτά, όλα κι όλα, είναι τα χωριά στα οποία ο νομοθέτης δίδει το αποκλειστικό δικαίωμα να οινοποιούν το ονομαστό γλυκό κρασί της Κύπρου, την περιώνυμη Κουμανδαρία. Πάνε πολλά χρόνια που διερωτώμαι με ποια κριτήρια έχουν επιλεγεί αυτά τα χωριά ως οι μοναδικοί τόποι όπου κάποιος δικαιούται να φτιάχνει Κουμανδαρία. Πώς, για παράδειγμα, το Μονάγρι κρίνεται κατάλληλο για την παραγωγή Κουμανδαρίας και το Κοιλάνι ή το Πελένδρι ή το Σαράντι της Πιτσιλιάς δεν θεωρούνται ικανοί αμπελότοποι για να παράγουν το εν λόγω κρασί; Είναι απορίας άξιον πώς έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να περιορίσουμε τα γεωγραφικά όρια της περιοχής παραγωγής της Κουμανδαρίας στα 14 προαναφερθέντα χωριά. Πολύ φοβάμαι ότι η απόφαση αυτή διαπνέεται από την ίδια σοφία και εμπειρογνωμοσύνη με τις οποίες λήφθηκαν ζωτικές για το μέλλον του κυπριακού αμπελοοινικού τομέα αποφάσεις, όπως, για παράδειγμα, η σύσταση των φαιδρών Ονομασιών Προέλευσης που παραμένουν σε αχρησία ή η εισαγωγή όλων εκείνων των ων ουκ έστιν αριθμός ξενικών κρασοστάφυλων, που μας κατέκλυσαν και σιγά-σιγά τις εκριζώνουμε μένοντας μόνο με τις κοσμοπολίτικες.

Θέση μου ήταν πάντοτε μία και ξεκάθαρη. Κουμανδαρία θα πρέπει να παράγει όλη η αμπελοοινική Κύπρος από ένα υψόμετρο και πάνω. Από τα 700 μέτρα, λόγου χάρη, και πάνω θα έπρεπε όλη μα όλη η Κύπρος να έχει το δικαίωμα στην παραγωγή του ονομαστού μας κρασιού. Δεν μπορεί, δηλαδή, να παραχθεί αξιόλογης ποιότητας Κουμανδαρία στην Πιτσιλιά ή στα Κρασοχώρια ή στον Κάθικα και μπορεί μόνο στη Συλίκου και το Μονάγρι και την Αψιού; Ειλικρινώς, δεν καταλαβαίνω πώς μία τόσο μικρή χώρα όπως η Κύπρος περιορίζει τη δυνατότητα της να παράγει το πλέον ονομαστό της κρασί εντός μιας πολύ συγκεκριμένης αμπελουργικής περιοχής.

Κάποιοι θα μου πουν πως ξέρεις εκεί έχει δημιουργηθεί μια παράδοση και εκεί υπάρχει πια μια κουλτούρα και μια βαθιά γνώση του προϊόντος, την οποία επιθυμούμε να διαφυλάξουμε. Ποια κουλτούρα όμως και ποια γνώση, όταν σε συγκεκριμένες οινοποιητικές, ο Θεός να τις κάνει οινοποιητικές, πρέπει να φορέσεις τις ποδίνες σου για να μπεις μέσα; Ποια γνώση και ποια επιστημοσύνη, όταν η ίδια η νομοθεσία δεν θεωρεί εκ των ων ουκ άνευ την εργοδότηση οινολόγου από τις οινοποιητικές της Κουμανδαρίας και επιτρέπει τη λειτουργία τους υπό την επίβλεψη του άλφα ή του βήτα παράγοντα;

Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα, για να γίνω πιο κατανοητός. Η οινοποιητική του Αγίου Μάμα, στην οποία αναγκαστικά προσφεύγει το οινοποιείο Τσιάκκας για να οινοποιήσει τη φρέσκια Κουμανδαρία του, απέχει από τον Άγιο Παύλο, όπου φύονται μερικοί από τους καλύτερους αμπελώνες για Κουμανδαρία, περισσότερο απ’ ό,τι το οινοποιείο του Τσιάκκα, που βρίσκεται στο Πελένδρι. Η νομοθεσία, ωστόσο, δεν επιτρέπει στον Τσιάκκα να παρασκευάσει την Κουμανδαρία του στο δικό του οινοποιείο, αλλά τον υποχρεώνει να την οινοποιήσει (ή αν το επιθυμεί να την αγοράσει) στην οινοποιητική του Αγίου Μάμα ή κάποια άλλη εντός της ζώνης οινοποιητική! Εν τω μεταξύ, η εν λόγω οινοποιητική υστερεί απελπιστικά σε σχέση με τη μονάδα του Τσιάκκα σε όλα τα επίπεδα ποιότητας, τόσο στον τεχνολογικό τομέα όσο και σε αυτόν της τεχνογνωσίας. Θέλω, δηλαδή, να πω ότι ο οινολογικός και μηχανολογικός εξοπλισμός του οινοποιείου Τσιάκκας, όπως και πολλών άλλων περιφερειακών μονάδων της χώρας, είναι ασυγκρίτως πιο προηγμένος σε σχέση με μια απλή οινοποιητική της ζώνης της Κουμανδαρίας, ενώ, την ίδια στιγμή, το οινοποιείο στο Πελένδρι εργοδοτεί εδώ και χρόνια μόνιμο, πτυχιούχο οινολόγο, κάτι που δεν συναντάμε στις οινοποιητικές των Κουμανδαροχωριών.

Όλα αυτά, θα συμφωνείτε φαντάζομαι, ακούγονται οξύμωρα, αλλά το οξύμωρο το έχουμε στο αίμα μας, δεν το έχουμε; Είναι πάμπολλα τα ζητήματα που χρήζουν σχολιασμού σε σχέση με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν στην Κουμανδαρία. Μερικά από αυτά είναι η ποικιλιακή σύνθεση της Κουμανδαρίας, η παλαίωσή της σε δρύινα βαρέλια, οι διάφορες κατηγορίες παλαίωσης και η ονοματολογία τους, τόσο στα αγγλικά όσο και στα ελληνικά, η κατηγοριοποίηση ανάμεσα στις περιοχές ανάλογα με το υψόμετρο, η περιεκτικότητα σε σάκχαρα κατά την παραλαβή, το όριο της αποκτηθείσας αλκοόλης, η τυποποίηση της φιάλης και άλλα πολλά που χρήζουν ανάλυσης. Θα τα δούμε ένα προς ένα σε επόμενα σημειώματά μας.

Γιατί η Κουμανδαρία αξίζει την προσοχή μας…