Ετικέτα, αυτή η δύσμοιρη…

Πήρα προχθές στα χέρια μου τις νέες ετικέτες του Κτήματος Άλφα από τη Φλώρινα. Μία του Ασύρτικου και μία του Sauvignon Blanc Fumé. Ήταν τόσο ωραίες! Κολλημένες επάνω στις χοντρού τύπου φιάλες, που σου δίνουν την αίσθηση του πολύτιμου, τυπωμένες στις καλύτερες μηχανές της γης, με ανάγλυφες διατυπώσεις, χρυσοτυπίες και άλλα τινά, ένιωθες πως είχες να κάνεις, ναι, με ένα πολύ γερό μάρκετινγκ. Όλα, τα ονόματα των κρασιών, η επιλογή της φιάλης, το χαρτί της ετικέτας, τα τυπώματα, ο σχεδιασμός και το λεκτικό που χρησιμοποιήθηκε για να περιγραφεί η ταυτότητα των κρασιών, ανέδυαν μία εικόνα επαγγελματισμού και βηματισμού ακριβείας. Το Κτήμα Άλφα, αν και δεν έχει την τύχη να αναπτύσσεται σε μια από τις παραδοσιακές αμπελουργικές ζώνες της Ελλάδος (βλέπε Σαντορίνη, Νάουσα, Νεμέα κτλ.), έχει καταφέρει κάτι πολύ σπουδαίο. Αντί να αναδειχθεί μέσα από μια ιστορική αμπελουργική περιοχή ως ένα από τα σημαντικότερα οινικά της σπίτια, έχει το ίδιο αναδείξει μία ολόκληρη αμπελοοινική ζώνη, βάζοντάς την στον οινικό χάρτη της χώρας, και όχι μόνο. Αυτό ήταν αποτέλεσμα μιας ακατάβλητης προσπάθειας από τους συντελεστές του, με πρωτεργάτες τον οινολόγο Άγγελο Ιατρίδη και τον αμπελολόγο Μάκη Μαυρίδη. Ήταν, επίσης, αποτέλεσμα ενός εμπνευσμένου μάρκετινγκ και μιας σχεδιασμένης με πάσα λεπτομέρεια στρατηγικής, όχι από το πρώτο λεπτό λειτουργίας της μονάδος, αλλά πριν ακόμη αυτή ξεκινήσει να οινοποιεί, καθώς οι ιδιοκτήτες της ανέμεναν επί σειρά ετών την ενηλικίωση των αμπελώνων προτού τρυγήσουν και αποπειραθούν να φτιάξουν κρασί. Ανεξάρτητα από το εάν αρέσουν και πόσο τα κρασιά του Κτήματος Άλφα, που ούτως ή άλλως μόνο αδιάφορα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν, το μοντέλο που ακολουθήθηκε για το στήσιμό του δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί πρότυπο, όχι μόνο στο κομμάτι της επικοινωνίας και του μάρκετινγκ, αλλά και σε επίπεδο αμπελώνα, οινοποίησης και διάθεσης στην αγορά.

Αναφέρομαι σήμερα στο Κτήμα Άλφα, καθώς επιθυμώ να καταπιαστώ με έναν τομέα που πολύ πάσχει στον τόπο μας. Τον τομέα της ετικέτας, για την οποία άλλωστε έχω ξαναμιλήσει. Η ετικέτα, να πω αρχικώς, δεν είναι ένα απλό θέμα, που εξαντλείται στο να βρούμε ένα «πιασάρικο» όνομα και να το τυπώσουμε σε ένα κομμάτι χαρτί. Οι παράμετροί της είναι πάρα πολλές και έχουν να κάνουν τόσο με την επιλογή του ονόματος όσο και με το μέγεθός της, τον τύπο και την υφή του χαρτιού που θα χρησιμοποιηθεί για την εκτύπωσή της, το είδος, το μέγεθος και το χρώμα των γραμματοσειρών, τα γραφικά, το λεκτικό και το μέγεθος των κειμένων που θα αναγραφούν σε αυτήν, τον τρόπο που θα επικολληθεί στη φιάλη, τα μηχανήματα που θα επιστρατευθούν για τη δημιουργία της και άλλα πολλά.

Το όνομα του κρασιού, ίσως το σημαντικότερο ζήτημα που έχει να κάνει με την ετικέτα, πολλές φορές είπα ότι θα πρέπει να έχει μία κάποια σύνδεση με το ίδιο το προϊόν, θα πρέπει να υπάρχει, με λίγα λόγια, μία αιτιολογική βάση μεταξύ του ονόματος και του κρασιού αυτού καθεαυτού. Όταν, για παράδειγμα, αποφασίζεις να ονοματίσεις το κρασί σου ως «Η ωραία Βενετία», δεν μπορεί να είσαι οινοποιός στα Κρασοχώρια ή στην Πιτσιλιά της Κύπρου. Δεν μπορείς, δηλαδή, επειδή ένας μαρκετίαρ κάθισε και σκέφθηκε πως το όνομα «Η ωραία Βενετία» είναι πολύ ωραίο, ίσως γιατί πήγε εκεί όταν ήταν ερωτευμένος και έχει ωραίες αναμνήσεις και σου το προτείνει ως έξυπνη επιλογή, εσύ να το υιοθετείς. Δεν μπορεί επειδή σκέφθηκε κάποια στιγμή κάποιος μαρκετίαρ (ή ακόμη χειρότερα εσύ ο ίδιος) ότι το κρασί σου αιτιολογείται να ονομαστεί «Μέγας Οίνος» να προχωρείς αβασάνιστα και να το κάνεις πράξη, χωρίς να σκέπτεσαι ότι αυτό θα ακουστεί, τουλάχιστον σε κάποιους, υπερβολικό ή οινικά επηρμένο, έστω κι αν είσαι κατά βάθος καλό παιδί και καλός οινοποιός. Τα ονόματα που επιλέγουμε για τα κρασιά μας προδίδουν τον χαρακτήρα μας και την εν γένει φιλοσοφία μας απέναντι στο λειτούργημα του αμπελουργού και του οινοποιού, αυτό θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο.  

Παρόλο που εσχάτως έγραψα πολλά κολακευτικά για τον Τσιάκκα, η συγκυρία το φέρνει να του πω ακόμη λίγα, καθώς θεωρώ πως οι ετικέτες του είναι οι καλύτερες που κυκλοφορούν στο νησί. Τις θεωρώ τις καλύτερες για έναν κυρίως λόγο: γιατί διαθέτουν ισχυρή αιτιολογική βάση, μια και απεικονίζουν αρχαία κυπριακά αγγεία σχετικά με το κρασί, όπως, για παράδειγμα, οινοχόες, κρατήρες κτλ., αλλά και ενδημικά είδη της κυπριακής πανίδας και του κυπριακού οικοσυστήματος (αλεπού, λαγός), μέρος του οποίου είναι, βεβαίως, και οι αμπελώνες της νήσου. Συν τοις άλλοις, είναι σχεδιαστικά λιτές, εύληπτες και εύστοχες, ενώ το λεκτικό τους είναι σεμνό, μια και αποφεύγονται οι μεγαλοστομίες και οι αχρείαστες πολυλογίες.

Οι ετικέτες των κρασιών, πολύ φοβάμαι, δεν είναι δυνατόν να αποτελέσουν αποκλειστικό αντικείμενο ενασχόλησης των διαφημιστικών γραφείων και των σχεδιαστών, καθώς απαιτείται, πρώτον, η εμπλοκή του ίδιου του οινοποιού και, δεύτερον, η συνδρομή ανθρώπων που έχουν βαθιά βιωματική σχέση με το προϊόν και ευρεία γνώση του χώρου. Η άνευ όρων ανάθεση του σχεδιασμού της ετικέτας σε έναν γραφίστα, τη δουλειά και τη σημασία του οποίου ουδόλως αμφισβητώ, δεν είναι παρά σκέτη ματαιοπονία, που είναι ικανή να οδηγήσει σε πολλά ευτράπελα.

13/11/2016